Kefalet sigortası kapsamında, sigortayı yapan şirket borçlu kişinin sözleşmeden ya da kanundan doğmakta olan yükümlülüğünü yerine getirmemesi risklerine karşı alacaklı ya da işveren kişilere düzenlenmiş olan kefalet senedi bedeline kadar kefil olmaktadır. 

Kefil işlemini sigorta şirketleri kendi bünyesinde yer alan durumlar ve kurallara göre kefalet sigortasını belirlemektedir. Bu sigorta türü geleneksel olarak yapılan sigorta türlerine göre bankacılık sektöründeki ürünlere alternatif olarak yapılan bir finansal enstrüman niteliğindedir.

Uluslararası sistemde bir sigortacılık türü olarak "Surety Bond" ismi ile anılan kefalet sigortası, bankacılık sistemlerinin sağlamış olduğu teminat mektuplarına karşı bir muadil özelliktir. 

Kefalet sigortası sağlamakta olan sigorta şirketi, borçlu kişilerin sözleşme kapsamında doğan yükümlülüklerine yerine getirmemesi kapsamında bir teminat durumudur. Yurtdışında yaygın olarak kullanılmakta olan kefalet sigortasında teminat mektubu masrafları ülkelere ve bölgelere göre farklı oranlar göstererek karşılanmaktadır.

Kefalet sigortası 2014 senesi itibariyle ülkemizde yaygınlaşmaya başlamıştır. Hazine Müsteşarlığı tarafından ülkemize getirilmiş olan Kefalet Sigortası Genel Şartları belirlenerek, Ekim 2014 tarihinde ise 29136 sayılı kanuna göre resmî gazete yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kefalet sigortası genellikle iş dünyasında kullanılmaktadır. Özellikle inşaat ve mühendislik endüstrileri kapsamında yer alan şirketler tarafından kullanılmaktadır. Sıklıkla akdi yükümlülüklerinin yerine getirileceği durumunu bir teminatı olarak gösterir. Kendi müşterilerine kesin olarak teminat ve diğer üçüncü taraf kişi garantilerini sunmaya ihtiyaç duymaktadırlar. Bu durum hem şirketler hem de müşteriler tarafından istenilen bir durumdur.

Şirketler tarafından yapılmakta olan sözleşmeler sırasında müşterilere bir teminat amaçlı kullanılmakta olan kefalet sigortası genellikle iş dünyasında kullanılmaktadır. Sigorta türleri arasında yer alan kefalet sigortası her durum için kullanılmamaktadır. Kefalet sigortası nerede kullanılır? Kimler tarafından kullanılır? Olarak bakıldığında iş dünyasında ve şirketler arasında kullanılmaktadır.

İmalat, yapım-onarım, enerji ve alt yapı sektörleri gibi bu alanlarda hizmet vermekte olan şirketlerde kefalet sigortası ile teminat işlemleri yapmaktadır. Teminat olarak gösterilmekte olan bu sigorta müşterilere ve şirketlere büyük bir avantaj sağlarken aynı zamanda başınıza gelebilecek her duruma karşı bir önlem amacı ile yapılmaktadır. Aynı zamanda bu tarz bir iş sektöründe müşteriler ve şirketler tarafından kefalet sigortası yaptırmak zorunlu bir istek haline de getirilmektedir.

Kefalet sigortası kapsamında yer alan bazı durumlar vardır. Diğer sigortalardan farklı bir sistemde işleyen bu sigorta türü kendi içerisinde belirli özelliklere sahiptir. Bu özellikler;

• Genel olarak bakıldığında, lehtar olan üçüncü kişi bu süreç boyunca karşılaşabileceği zararları sigortalı kişi adına telafi etmekte olan bir mekanizmadır.

• Kefalet sigortası kapsamında sözleşme yapmış olan sigorta şirketi, sigortalı kişinin kefili olmaktadır. Sigortalı kişi, lehtar olan borç durumunu yerine getirmemesi halinde lehtarın maruz kalmış olduğu zararları tazmin etme durumunu taahhüt etmektedir.

• Sigorta ürünleri arasında farklı bir sistemde işleyen kefalet sigortası, aslına bakıldığında teminat mektubu işlevine sahip olan bir sigorta ürünüdür.

• Borçlu bankalar nezdinde yer alan kredi limitlerinin tüketilmemesi adına sigortalı kişiler için ek bir avantaj durumu sağlamaktadır.

İş sektöründe büyük bir hizmet vermekte olan kefalet sigortası sistemi ile müşteriler ve şirketler arasında herhangi bir sorun çıkmadan iş devam ettirme durumu söz konusudur. Farklı bir sistemde ilerlemekte olan kefalet sigortasında ise sizlere belirli avantajlar sunulmaktadır

• Kefalet sigortası yapıldığında yapmış olduğunu tüm kefalet senetleri ve garantileri kamu kurumları tarafından kabul edilmektedir.

• İş dünyası içerisinde yapmış olduğunuz kefalet sigortası kapsamındaki teminat mektubu, global olarak hizmet veren bankaların teminat mektubuna eş değer tutulmaktadır. Yüksek bir itibar göstergesi olan bu teminatlar ile iş ortaklarınız ile aranızda güvenilir ve güçlü bir iş ilişkisi kurmanıza yardımcı olmaktadır.

• Çalışmakta olduğunuz bankalar sağlamış olduğu teminat mektupları, bankalar içerisindeki mevcut olan kredi limitlerinizde bir baskı oluşumuna sebep olacaktır. Bu baskı sonucunda yeni bir sözleşme yapmanız halinde nakit akışınızda farkında dahi olmaksızın sizlere bir tehlike yaratacaktır. Kefalet sigortası ise böyle bir risk karşısında sizlere yardımcı olmaktadır. Kefalet sigortası bağlamında sağlanan teminat mektubu banka krediniz üzerindeki baskıyı azaltacak ve işinizi finanse etmenizi sağlayarak büyümenize yol açacaktır.

Sigorta şirketleri kapsamında yer alan bazı sigorta türleri bulunmaktadır. Bu sigorta türleri bankalara ve sigorta şirketlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedirler.

İhaleye Katılım Teminatı: Amir kişinin ihalenin tamamlanması durumundan önce ihaleden ayrılması, ihale sözleşmesini imzalama durumundan vazgeçmesi, sunması gerekli olan teminatları sunmaması riskine karşı teminat sağlamaktadır.

Performans Teminatı: Amir kişinin iş kapsamında yer alan gereklilikleri sözleşmede belirtilmekte olan şartlara uygun bir durumda yerine getirmemesi riskine karşılık teminat sağlar.

Ödeme Teminatı: Tüm taşeron firmalara ve işçilere yapılmakta olan ödemelerin yapılmamasına karşı teminat sağlar.

Sözleşme Teminatı: Borçlu kişinin sözleşmeden kaynaklanmakta olan yükümlülükleri yerine gerektiği gibi getirmemesi durumuna karşı teminat sağlar.

Kamu İhaleleri Teminatı: Sigortalı kişinin, 4734 sayılı Kamu İhaleleri Kanunu ve diğer ilgili mevzuatlar kapsamında ihalelerde teminatın gelir olarak kaydedilmesine neden olabilecek durumlara karşı şartsız ve kayıtsız, asli sigortalı kişinin yükümlülüğünden bağımsız olarak ilk talepte ödeme kaydını içeren teminat türüdür.

Kefalet Sigortası Genel Şartları’nda yer alan teminat altına alınabilecek riziko türlerine örnek verilmiştir. Aşağıda verilen bazı riziko türleri kefalet sigortası kapsamında teminat atına alınabilmektedir.

• İhale, proje ya da mal ve hizmet ticareti yapılması durumunda avans ödeme almakta olan tarafın, lehtara olan yükümlülüklerini yerine getirmemesi ve avansın geri ödenmemesi rizikosu.

• Mühendislik, inşaat veya makine üretimi gibi iş alanlarında yer alan iş performansının iş teslimi sonrasında değerlendirilmesi durumlarında, iş teslimini takiben belirli bir süre sonra işçilik kusuru sonucunda bir zarar meydana gelmesi rizikosu.

• Vergi daireleri, mahkemeler ve gümrük idarelerinin lehtar olarak yer almakta olduğu, bir dava açılabilmesi, gümrükten malların çekilebilmesi ya da gümrükleme işlemi sırasında doğan hata sonucu doğabilecek kamu alacağının karşılanması rizikosu.

• Borçlu kişilerin sözleşmeden kaynaklanmakta olan yükümlülerini olması gerektiği gibi yerine getirmemesi rizikosu.

• Proje sahiplerinin yükümlülüklerini sözleşme içerisinde belirtilen şartlara uygun olarak yerine getirmemesi rizikosu.

• Kefalet senedi üzerinde ismi belirtilmekte olan çalışanların, hile, dolandırıcılık ya da zimmete para geçirme gibi eylemler nedeniyle, işveren kişinin zarar görmesi rizikosu.

 

• Sigorta yaptırmış olan kişi, riziko gerçekleşmesi durumuna rağmen sigortalı değilmiş gibi borcunu ifa etmek için gerekeni yapmalıdır.

• Borç ifa durumu gerçekleştirilmez ise kefalet devreye girebilmektedir. Kefaletin devreye girmesi halinde sigorta yaptıran kişi, kefaletin paraya çevrilmesi talebine karşı sebep, miktar ya da bakiyesine ilişkin herhangi bir itiraz talebinde bulunamaz.

• Sigorta şirketi lehtar kişinin tazminat talebinde bulunmaması durumu sonucunda sigorta yaptıran kişiyi bilgilendirerek önlem alması istenebilir. Fakat, bu durum bir zorunlu olmamakla birlikte sigorta yaptıran kişinin yanıtı veya onayı beklenmeden lehtara ödeme yapılabilir.

• Sigorta şirketi ödemiş olduğu tüm tazminat, yasa ve idari masraflarla birlikte ek maliyetleri de daha sonra sigorta yaptıran kişiye rücu eder.

 

Kefalet sigortası, ülkemiz içerisinde yeni bir gelişme olarak kullanılmaktadır. Hukuk sistemi bakımından da yenilik olan bu sigorta türü ile iş dünyasında istenmeyen durumlar olmamaktadır. Teminat mektubusistemi olarak kullanılmakta olan bu sistem artık yerini kefalet sigortasına bırakması ile birlikte birçok farklı şekilde haklarınız ve iş ortaklıklarınız korunma altına alınmıştır. Bu şekilde yapmış olduğunuz tüm sözleşmelerde iş yaptığınız şirketlerle aranızda güvenli ve güçlü bir iş bağlantısı oluşturabilirsiniz.

Kefalet sigortası için kurulmuş olan kurum zaman içerisinde iş dünyasının ve dünya üzerinde var olarak tüm dünyaya eş bir durumda olmak adına yapılmıştır. Kurumun düzenlenmesindeki ilk hedef, büyük proje ve ihalelerde yer almakta olan teminat sorunlarını gidermektedir. Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanmış olan kefalet sigortası kapsamındaki Genel Şartlar düzenlemesi ile birlikte artık sigorta şirketleri kefil olmak ile birlikte teminat sağlamaktadırlar. Kefalet rizikolarının gerçekleşmesi durumunda, lehtarlara ödeme yapılacaktır. Ancak ilerleyen dönemlerde sigorta yaptıran kişilere rücu edilmektedir.